Maramihan ng si: SILA o SINA?

MARAMIHAN NG SI: SILA O SINA?

tanong sa Labing-Apat Pababa:

ano raw ang "Maramihan ng si"?

ang lumabas na sagot ay SILA

imbes dapat na sagot ay SINA

tanong na iyon ay tinamaan

ang nasa Labingsiyam Pahalang

ang tanong ay Lakers sa N.B.A.

sagot ay Los Angeles o L.A.

ang isahan ng SILA ay SIYA

SI naman ang isahan ng SINA

kaya mali yaong katanungan

sa sinagutang palaisipan

sa maling tanong, kawawa tayo

tila ginagawa tayong bobo

parang ito'y di na iniedit

ng editor gayong merong sabit

- gregoriovbituinjr.

12.31.2025

* krosword mula sa pahayagang Pang-Masa, Disyembre 31, 2025, p.7

Ang kahalagahan ng tuldik

ANG KAHALAGAHAN NG TULDIK

talagang mahalaga ang gamit ng tuldik

na nilalagay sa ibabaw ng patinig

upang maunawà ang bigkas ng salitâ

at wastong kahuluga'y mabatid ding sadyâ

halimbawa sa nailathalang balità:

doble ang kahulugan ng "magkakaanak"

"magkakaának" kung sila'y magkamag-anak

"magkakaanák" kung buntis na ang kabiyak

pansinin mo ang tuldik na "á" sa salitâ

naroon ang diin ng bigkas ng katagâ

upang kahulugan ay agad maunawà

bagamat di nagamit doon sa balità

saan dapat itapat ang tuldik-pahilis

ay dapat batay sa bigkas at kahulugan

kaiba sa tuldik-paiwâ at pakupyâ

na nararapat lang nating maintindihan

- gregoriovbituinjr.

12.31.2025

* ulat mula sa pahayagang Bulgar, Disyembre 23, 2025, p.2    

Solo man sa bisperas ng Bagong Taon

SOLO MAN SA BISPERAS NG BAGONG TAON

di ko hinahanap ang kasiyahan

sa pagpalit ng taon, bakit naman?

buti kung sistema ang napalitan

natayo na'y makataong lipunan

sasalubungin ko ba ng paputok

ang Bagong Taong namumuno'y bulok

kung mga buwaya ang nakaluklok

kung mga buwitre ang nasa tuktok

aanhin ko ang maraming pagkain

kung simpleng buhay sapat na sa akin

buti pang may aklat na babasahin

kaysa daliri'y maputukan man din

Bagong Taon nga, kayrami pang buktot

na pondo ng bayan ang kinurakot

tumitindi ang sistemang baluktot

may pag-asa pa ba, nakalulungkot

sa Bagong Taon, patuloy ang laban

hangga't kaytindi ng galit ng bayan

sa mga trapong walang kabusugan

na buwis ng bayan ang sinasagpang

- gregoriovbituinjr.

12.31.2025

12-anyos, patay sa paputok

12-ANYOS, PATAY SA PAPUTOK

akala ba ng batang ang pinulot na paputok

ang maging sanhi ng maaga niyang pagkamatay

isang produktong pampasaya raw ng Bagong Taon

subalit masaya bang masayang ang kanyang buhay?

dahil sa maling paniniwala at delikado

dahil sa maling kulturang pinamayani rito

sinong mananagot? ang pabrika ba ng paputok?

sinong sasagot sa gastusin, hustisya't kabaong?

kapitalista ng paputok ba ang sumasagot

sa mga gastusin sa ospital at mga gamot?

hindi! tubò, kita lang ang kanilang pakialam

produkto man nila'y makasakit o pumatay man

dapat nang baguhin ang ganyang maling paniwalà

nagbago lang ang petsa, mga produkto'y nilikhâ

upang pagtubuan at payamanin ang gahaman

at lumawak ang imperyo nila't kapangyarihan

katarungan sa batang walang malay at namatay

oo, negosyante ng paputok ang pumapatay

kunwari'y masayang salubungin ang Bagong Taon

ng paputok, nilang buwitreng masa'y nilalamon

- gregoriovbituinjr.

12.30.2025

* ulat mulâ sa pahayagang Bulgar, Disyembre 30, 2025, p.2

Sa Araw ni Rizal

SA ARAW NI RIZAL

sa Araw ng Kamatayan ni Doktor Rizal

ako'y nasa Luneta, naroong matagal

nagnilay laban sa mga korap at hangal

na ginawâ sa bayan ay malaking sampal

sapagkat buwis ng bayan ay kinurakot

ng mga trapo't lingkod bayang manghuhuthot

binulsa ng mga kawatan at balakyot

sinubi ng mga mandarambong at buktot

anong sasabihin ng pambansang bayani

sa kalagayan ng bansa't mga nangyari

na pulitiko'y di totoong nagsisilbi

sa bayan kundi sa bulsa nila't sarili

dapat lang nating panatilihin ang galit

ng masa sa mga pulitikong kaylupit

dapat pigilan ang kanilang pangungupit

sa kabang bayan, lalo sa pambansang badyet

- gregoriovbituinjr.

12.30.2025

Dispalinghadong flood control, gumuhò

DISPALINGHADONG FLOOD CONTROL, GUMUHÒ

may dispalinghadong flood control ang nabisto

na halaga'y walumpu't pitong milyong piso

nasayang lang ang pondo, nakapanlulumò

nang proyektong flood control ay biglang gumuhò

sa kabilâ ng kawalan ng bagyo, lindol

o bahâ, sayang tuloy ang mga ginugol

kung di pala pulido ang pagkakagawâ

ng panlaban sa bahâ, kawawà ang madlâ

winalang bahala ang ulat na may bitak

ang proyekto, hanggang pagguho na'y naganap

mga residente na mismo ang nagsuplong

sa awtoridad, binalewala ang sumbong

dapat talagang nangyari'y imbestigahan

na kayâ di pulido ay may kurakutan

sa ganyan, masa'y dapat talagang magalit

at sinumang kurakot ay dapat mapiit

- gregoriovbituinjr.

12.29.2025

* ulat mulâ sa pahayagang Remate, DIsyembre 17, 2025, pahina 1 at 2

Kasaysayan at kabayanihan

KASAYSAYAN AT KABAYANIHAN

kahapon lamang ay nag-usap ang Kamalaysayan

o Kaisahan sa Kamalayan sa Kasaysayan

ano nga ba ang kasaysayan ng kabayanihan?

ano ang kabayanihan ng nasa kasaysayan?

nakapag-usap kami sa bahay ni Ninong Dadò

hinggil sa buhay, samahan ba'y saan patutungò?

saysay ng kasaysayan, paano bansa'y nabuô?

sa pamilya ni Sidhay, ngalan nila'y katutubò

kasamang Kikò sa pamumuno'y nagpanukalà:

sa limang Ga mamulat mga pinunò sa bansâ

yaong Giliw, Giting, Gilas, Ganap, at Gantimpalà

mula katutubong lirip, di kanluraning diwà

nabanggit ko ang kay Jacinto'y Liwanag at Dilim

malayang akdang sa kaytinding liwanag ay lilim

lalo ngayong ang bansa'y kinakanlungan ng lagim

ng mga kurakot sa krimeng karima-rimarim

kay Ka Jed, panulat na Baybayin sa Amerika

binalita ng anak niyang antropolohista

salitang busilak, tapat at taya'y nabanggit pa

mga bayani'y itinaya ang buhay talaga

nagbigay ng malalim na diwa si kasamang Ric

na saliksik sa kasaysaya'y dapat matalisik 

si Ate Bel, inasikaso'y librong sinaliksik

habang sa sansulok, nagsulat ako ng tahimik

- gregoriovbituinjr.

12.28.2025