Pabahay

PABAHAY

kayraming nakatenggang tahanan

habang kayraming walang tirahan

bakit ba ganyan? anong dahilan?

karapatan ba'y pinabayaan?

mga tanong ng dukha'y ganito:

kung pabahay ay karapatan mo, 

karapatan ko't ng bawat tao

ay bakit ito ninenegosyo?

kayraming bahay ang nakatengga

upang pagtubuan at ibenta

sa mga nagtatrabahong masa

di sa walang bahay, walang pera

kung ganyan pala, sistema'y bulok

dahil mga dukha'y di kalahok

negosyo'y tuso, tubo ang tarok

karapatan na ang inuuk-ok

masdan ang mga dukha sa atin

pera'y di sapat kung iisipin

kung magkapera, una'y pagkain

nang pamilya nila'y di gutumin

karapatan natin sa pabahay

ay naukit na sa U.D.H.R.

pati na sa I.C.E.S.C.R.

pagkat bahay ay buhay at dangal

karapatang balot ng prinsipyo't

tinataguyod nating totoo

ika nga: "Pabahay ay serbisyo!"

dagdag pa: "Huwag gawing negosyo!"

patuloy na ipaglaban natin

ang karapatang dapat angkinin

makataong pabahay ay kamtin

dignidad itong dapat kilanlin

- gregoriovbituinjr.

08.31.2021

- litratong kuha ng makatang gala sa tapat ng opisina ng paggawa

* U.D.H.R. - Universal Declaration of Human Rights

* I.C.E.S.C.R. - International Covenant on Economic, Social, and Cultural Rights

Nawa'y makita pa sila

NAWA'Y MAKITA PA SILA

(August 30 is International Day of Disappeared)

kanina sa webinar ng FIND ay dumalo ako

dahil daigdigang araw ng desaparesido

ngayon, kaya pinakinggan ko ang naritong isyu

nakinig ng pananalita sa usaping ito

makabagbag-damdamin ang bidyong ipinalabas

tungkol sa masayang pamilya subalit dinahas

nang kuya'y dinukot, winala ng kung sinong hudas

pangyayaring ang kawalang hustisya'y mababakas

ako'y nakikiisa sa paglaban nilang tunay

habang akin ding nadarama ang sakit at lumbay

ako'y kaisa upang makita ang mga bangkay

ng mga desaparesidong dinukot, pinatay

kaya naging adhika ko nang kumatha ng tula

sa usaping desaparesido o iwinala

ilang taon na ring commitment na ito'y ginawa

bilang bahagi ng pagsisilbing tapat sa madla

Agosto Trenta, International Day of Disappeared

at Araw din ng mga Bayani, ito'y di lingid

taunang gunitang araw na sa puso'y naukit

sa paghanap ng mahal sa buhay, mga kapatid

seryoso akong nakinig sa mga inilahad

sadyang dama kong krimeng ginawa sa buto'y sagad

sana, bangkay ng mga iwinala'y mailantad

pagpupugay sa mga kasama sa FIND at AFAD

- gregoriovbituinjr.

08.30.2021

* litrato mula sa dinaluhang webinar hinggil sa mga desaparesido

* FIND - Families of Victims of Involuntary Disappearance

* AFAD - Asian Federation Against Involuntary Disappearances

Diwang mapagpalaya

DIWANG MAPAGPALAYA

simpleng pamumuhay at puspusang pakikibaka

ang isinasabuhay ng tulad kong aktibista

patuloy na kumikilos at nag-oorganisa

tungo sa pagtatayo ng lipunang ninanasa

binabasa ang akda't kasaysayan ng paggawa

upang tuluyang tagpasin ang gintong tanikala

tungo sa adhikang pagbabagong mapagpalaya

tungo sa lipunang ang bawat isa'y maginhawa

tungo sa asam na lipunang walang mga uri

lipunang hindi hinahati, walang naghahari

ugat ng kahirapan ay pribadong pag-aari

nitong kasangkapan sa produksyon, dapat mapawi

lipunang bibigkis sa matinding pagkakaisa

ng sangkatauhan laban sa pagsasamantala

lipunang nakatindig sa panlipunang hustisya

at karapatang pantao, na pantay bawat isa

tara't magbasa ng mga mapagpalayang akda

tungo sa pagkakaisa ng uring manggagawa

upang lipunang hangad nila'y maitayong sadya

at lahat ay makinabang sa bunga ng paggawa

- gregoriovbituinjr.

08.28.2021

Panawagan ng maralita

PANAWAGAN NG MARALITA

tingni ang tarpolin nila't kaytinding panawagan

na talagang ikaw mismo'y mapapaisip naman

krisis daw sa pagkain, trabaho at kabuhayan

ay marapat daw lutasin para sa mamamayan

ipaglaban din ang karapatan sa makatao

at abot kayang pabahay, panawagang totoo

pahayag nilang ito'y tumitimo sa puso ko

na di sila dapat maapi sa panahong ito

kahilingan nila'y dapat lang ipaglabang tunay

lalo't panawagan nila'y di kusang ibibigay

tanging sama-samang pagkilos ang kanilang taglay

upang kamtin ang adhikang di basta nahihintay

magpatuloy kayo, maralita, sa inyong misyon

sabihin ang inyong hangad kung may pagkakataon

baka hiling n'yo'y ibigay agad pag nagkataon

tara't magbakasakali upang kamtin ang layon

- gregoriovbituinjr.

08.27.2021

* litratong kuha ng makatang gala noong SONA 2021

Hanág

HANÁG

isa na namang salita ang nakita ko ngayon

lalo't kayganda ng mensahe't kahulugan niyon

na "dignidad at karangalan sa isang posisyon"

kaygandang salita sa kasalukuyang panahon

ano ba ang dignidad sa mga may katungkulan

upang di sila magmalabis sa kapangyarihan

at maiwasan ang paggawa ng katiwalian

bakit ba karangalan ay di dapat madungisan

HANÁG ang isa nating sukatan ng pulitiko

at sa susunod na halalan ay kakandidato

di walanghiya, talagang magsisilbi sa tao

oo, HANÁG ay isang sukatan ng pagkatao

ay, siyang tunay, ganyan kahalaga ang dignidad

upang mga kawatan sa gobyerno'y di mamugad

kung sira ang HANÁG nila, sila'y dapat ilantad

upang sa pamahalaan sila'y di magbumabad.

- gregoriovbituinjr.

08.27.2021

* hanág - [sinaunang Tagalog]: dignidad o karangalan sa isang posisyon, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, pahina 431

* pansining sa pagbigkas, ito'y mabilis pagkat may tuldik na pahilis sa ikalawang pantig, sa tapat ng titik a, na kaiba sa hánag na iba naman ang kahulugan

Ang kalabasa

ANG KALABASA

iyang kalabasa raw ay pampalinaw ng mata

bakasakaling nanlalabong mata'y makakita

pampalinaw din kaya ng budhi ang kalabasa

lilinaw din kaya ang paghahanap sa hustisya

kalabasa, anang iba, sa mata'y pampatalas

upang makita ang mga pandaraya't padulas

ng mga trapong ang ugali'y kapara ng hudas

dinaan na sa lakas, dinadaan pa sa dahas

aba'y pag ginulay ang kalabasa'y anong sarap

bakit ba ito'y naging simbolo ng mapagpanggap

kalabasa'y dala sa pagkilos ng mahihirap

sa rali't sagisag na pinuno'y sero, kaysaklap

bakaw sa kapangyarihan kaya sero, butata

kayrami pang napaslang sa hanay ng maralita

walang due process of law, rule of law ay balewala

gayong dapat may konsensyang naglilingkod sa madla

ay, kalabasa, ikaw nga ba ang tamang simbolo

ng mga trapong sero sa karapatang pantao

kalabasang lunti, dilawang kalabasa'y ano

kalabasa'y pampalinaw ng mata ang totoo

- gregoriovbituinjr.

08.25.2021

* litratong kuha ng makatang gala noong SONA 2021

Paslit

PASLIT

bagamat hitik sa bunga ang puno ng kalumpit

na paborito namang pitasin ng mga paslit

subalit kung mahuhulog sa puno'y anong sakit

kahit kapwa batang nakakita'y napabunghalit

bagamat paslit dahil sa kamurahan ng gulang

bawat isa sa kanila'y may angking karapatan

karapatan nila ang mag-aral sa paaralan

subalit di ang magbungkal sa mga basurahan

sa murang edad ay karapatan nilang maglaro

mag-aral at maglaro silang may buong pagsuyo

tatanda agad kung nagtatrabahong buong puso

gayong bata pa, ang kabataan nila'y naglaho

kung ang bunga ng kalumpit ay madaling mapitas

yaong batang nagtratrabaho na'y malaking bigwas

sa kanyang pagkabatang di na niya nadadanas

bata pa'y nagtrabaho upang makabiling bigas

protektahan ang bata, pagkabata'y irespeto

huwag hayaang sa maagang gulang magtrabaho

ngunit kung dahil sa hirap, gagawin nila ito

karapatan nila bilang mga bata'y paano?

- gregoriovbituinjr.

08.24.2021

* mga litrato mula sa google

Itigil ang demolisyon

ITIGIL ANG DEMOLISYON

nginig na pag narinig ang salitang "demolisyon"

nakakakilabot pag nawalan ng bahay ngayon

ang demolisyon ay giyera, digmaan paglaon

sa maralita, demolisyon ay matinding hamon

sadyang nakakataranta sa aba nilang buhay

pagkat sa demolisyon, isang paa'y nasa hukay

kaya pinaghahandaan ang sagupaang tunay

upang tuluyang ipagtanggol ang kanilang bahay

ngunit daanin muna sa maayos na usapan

dapat makipag-negosasyon sa pamahalaan

upang di matuloy ang demolisyon at digmaan

sa pagitan ng maralita't maykapangyarihan

dahil lalaban bawat maralitang may dignidad

pagkakaisa sa pagkilos ang dapat matupad

sana'y di na humantong pa sa demolisyong hangad

ng nagpapagibang sa dahas ay walang katulad

"Itigil ang demolisyon!" sigaw ng maralita

"Ang tanging nais namin ay buhay na mapayapa!

Ayaw naming maghanda sa pakikipagsagupa! 

Subalit di kami aatras kung hangad n'yo'y digma!"

- gregoriovbituinjr.

08.22.2021

* litratong kuha ng makatang gala noong SONA 2021

Lipunang pangarap

LIPUNANG PANGARAP

isang sistemang parehas, lipunang manggagawa

ang pangarap naming itayo, kasama ng dukha

kami'y kumikilos tungo sa lipunang malaya

at walang kaapihan, lipunang mapagkalinga

kaya ngayon ay nakikibaka kaming totoo

upang itayo'y asam na lipunang makatao

na walang pagsasamantala ng tao sa tao

kalagayan ng tao sa mundo'y sosyalisado

ang kapitalistang sistema'y tuluyang palitan

nang mas abante't patas na sistema ng lipunan

anupaman ang tawag, kung sosyalismo man iyan

mahalaga'y pantay at parehas ang kalakaran

papalit sa uring kapitalista'y ang obrero

na siyang mamumuno sa lipunang makatao

walang maiiwan, pulubi man, sa pagbabago

lahat ay nakikipagkapwa't nagpapakatao

kung ugat ng kahirapa'y pribadong pag-aari

di na iyan dapat pang umiral ni manatili

pagsulpot ng iba't ibang uri'y dapat mapawi

pakikibaka mang ito'y pagbabakasakali

iyan ang pangarap ko't pangarap din ng marami

kaya sa pakikibaka'y nagpapatuloy kami

upang sa kahirapan, ang tao'y di na sakbibi

may paggalang sa dignidad, bawat isa'y kasali

- gregoriovbituinjr.

08.21.2021

Babasahin sa paggawa

BABASAHIN SA PAGGAWA

kung mababasa lang ang lathalaing paggawa

baka naghimagsik na ang nagtatrabahong madla

laban sa sistemang pinaiiral ng kuhila

o mga taksil na tubo lang ang inaadhika

samahan sa paggawa'y patuloy na umiiral

habang lipunang pangarap nila'y pinangangaral

mula sa primitibo komunal, alipin, pyudal

at paano palitan ang sistema ng kapital

mayroong hanggang reporma lang ang inaadhika

animo'y pinakikintab ang gintong tanikala

nais ng marami'y rebolusyon ng manggagawa

at itayo ang isang lipunang mapagkalinga

ang mga araling ito'y dapat nating basahin

mga babasahin itong dapat nating aralin

at kung kaya, bawat manggagawa'y pagkaisahin

patungo sa lipunang makatao'y pakilusin

- gregoriovbituinjr.

08.21.2021

* litratong kuha ng makatang gala mula sa mga nasaliksik na babasahin sa aklatan ng opisina ng paggawa

Ang buwan ko'y Agosto

ANG BUWAN KO'Y AGOSTO

sinilang man akong Oktubre, buwan ko'y Agosto

pagkat Buwan ng Wika kaya ito'y pinili ko

di lang malapit sa puso't diwa ang paksang ito

kundi paksang tagos na tagos sa kalooban ko

ang buwan ng Agosto'y buwan din ng Kasaysayan

tinataguyod ko ang Kartilya ng Katipunan

aktibo ring kasapi ng grupong Kamalaysayan

o Kaisahan sa Kamalayan sa Kasaysayan

pagpapayabong ng wika'y tungkulin ng makata

kaya pag Agosto'y aktibo sa Buwan ng Wika

di man makadalo sa programa'y katha ng katha

nag-aambag ng katutubong salita sa tula

isinilang ang bansa nitong buwan ng Agosto

nang sedula'y pinunit ng mga Katipunero

hudyat ng pakikibaka ng karaniwang tao

upang kalayaan ng bayan ay kamting totoo

dalawang paksa, Buwan ng Wika at Kasaysayan

mahahalagang isyu sa tulad kong mamamayan

na kahit di Agosto'y sadya kong tinututukan

na bigyang halaga ang historya't wika ng bayan

sariling wika't kasaysayang tagos sa puso ko

bilang mangangatha ng tula, sanaysay at kwento

sa nakakakilala, ito ang masasabi ko:

ako man ay Pulang Oktubre, buwan ko'y Agosto

- gregoriovbituinjr.

08.21.2021

Ang estado

ANG ESTADO

napaka-teyoretikal ng mga pag-usisa

ano ba ang estado o yaong pamamahala

ng isang teritoryo, rehiyon, o kaya'y bansa

o pangkat ng mga taong nabuhay ng malaya

anong kasaysayan ng Atlantis, ayon kay Plato

bakit nga ba ito ang ideyal niyang estado

si Engels naman, sinuri'y pag-aaring pribado

pati na pinagmulan ng pamilya't ng estado

ang isa pa'y ang Estado't Rebolusyon ni Lenin

hinggil sa estadong dapat pag-aralang taimtim

anong kakapal ang mga librong dapat basahin

nakakatuwa kung buod nito'y malaman natin

anong mga nangyari sa primitibo komunal

bakit nawala't lipunang alipin ang umiral

bakit panginoong maylupa'y naghari sa pyudal

paanong lipuna'y binago ng mangangalakal

bakit ang aring pribado'y ugat ng kahirapan

bakit laksa'y mahihirap, mayaman ay iilan

bakit may inaapi't pinagsasamantalahan

paano itatayo ang makataong lipunan

paano sumulpot ang mga uri sa estado

bakit may watawat, pulis, teritoryo't husgado

paano sumulpot ang diktadura't ang gobyerno

anong halaga ng pakikibaka ng obrero

mga inaral na ito'y ibahagi sa masa

lalo't inaasam nila'y karapata't hustisya

paano kamtin ang lipunang para sa kanila

kung saan pantay, parehas at patas bawat isa

- gregoriovbituinjr.

08.19.2021